Historia lotnictwa szkolnego w Dęblinie zaczęła się w 1921 roku, kiedy to w Ministerstwie Spraw Wojskowych powstała koncepcja wybudowania właśnie tutaj centrum szkolenia lotniczego dla tworzącego się polskiego lotnictwa wojskowego.

Szkoła powstała w Grudziądzu w 1925 roku. Dwa lata później została przeniesiona do Dęblina, do nowoczesnych jak na ówczesne lata budynków. W Dęblinie funkcjonował cały węzeł lotniskowy, w skład którego wchodziły obiekty w Zajezierzu, Gołębiu, Borowej i Ułężu. To ostatnie lotnisko zostało oddane do użytku w 1937 r. Było nowoczesne i doskonale wyposażone. Od 1939 r. szkolono na nim podchorążych w wyższym pilotażu. W okresie międzywojennej działalności w  Dęblinie odbyło się trzynaście promocji oficerskich. Wyszkolenie lotnicze ukończyło 973 absolwentów, w tym 707 obserwatorów i 266 pilotów.

Ponad 350 ofiar wojny

II wojna światowa przerwała działalność szkoły. Stała się również najcięższym egzaminem dla jej wychowanków. Egzamin odbywał się pod niebem Polski, Francji, Wielkiej Brytanii, a także Afryki i Chin. Polscy lotnicy odnieśli w tamtych czasach wiele znaczących zwycięstw. Pilotami, którzy potwierdzili jakość polskiego lotnictwa szkolnego, są m.in.: Stanisław Skalski, Eugeniusz Horbaczewski czy Witold Urbanowicz, którego imię nosi dzisiejsze 4. Skrzydło Lotnictwa Szkolnego.

Jednak podczas wojny nie wszyscy mogli świętować zwycięstwa. Konflikt pochłonął co najmniej 350 absolwentów Oficerskiej Szkoły Lotniczej i Szkoły Podchorążych Lotnictwa.

Od „Junaka” po „Iskrę”

Po wojnie szkolenie zostało wznowione wiosną 1945 roku. Kolejne roczniki podchorążych latały na coraz nowocześniejszym sprzęcie.

W maju 1951 roku w Polsce istniały dwie szkoły. Oficerska Szkoła Lotnicza nr 5 w Radomiu szkoląca pilotów myśliwców. W Dęblinie utworzono Oficerską Szkołę Lotniczą nr 4, której przypadło kształcenie pilotów na samoloty bombowe, szturmowe i transportowe. W obu szkołach rozbudowano bazy szkoleniowe oraz wybudowano betonowe pasy startowe.

W 1956 roku przywrócone zostało normalne szkolenie lotnicze, zarówno w sferze organizacyjnej jak i merytorycznej. Przyszli piloci trenowali na samolotach TS-9 „Junak 3”, które od roku 1958 sukcesywnie zastępowane były samolotami TS-8 „Bies”.

W tym samym roku wprowadzono służące do dnia dzisiejszego „Iskry”.

W 1968 roku Oficerska Szkoła Lotnicza otrzymała tytuł wyższej uczelni, co spowodowało zmianę nazwy na Wyższą Oficerską Szkołę Lotniczą, a od 1994 r. na Wyższą Szkołę Oficerską Sił Powietrznych.

Materiał powstał w oparciu o wystąpienie gen. bryg. pil. Mariana Jeleniewskiego podczas obchodów 7. rocznicy powstania 4. Skrzydła Lotnictwa Szkolnego. Zdjęcia pochodzą z wystawy zatytułowanej „90 lat praktycznego szkolenia lotniczego w „Dęblińskiej Szkole Orląt”.